Squash

Squash jest dyscypliną sportową polegającą na odbijaniu piłki o ścianę w sposób, który w maksymalnym stopniu utrudni ponowne odbicie piłki przez przeciwnika. Obecnie nie jest jeszcze wpisany na oficjalną listę dyscyplin sportowych przez Ministerstwo Sportu RP. Squash nie jest też dyscypliną olimpijską, chociaż światowe władze czynią starania by tego dokonać.

Historia squasha rozpoczyna się wiele wieków temu we Francji. Około 1150 roku na wąskich francuskich uliczkach powstała gra nazywana „Le Pauem”, czyli wnętrze dłoni. Ludzie dla rozrywki odbijali dłońmi kawałek materiału w kształcie piłki. Ta gra była podstawą nie tylko squasha, ale i tenisa, w który przekształciła się w okolicach XV wieku.

Następnym milowym krokiem w powstawaniu squasha była gra, w którą grali więźniowie we Fleet Prison w Anglii. Był to początek XIX wieku. Więźniowie odbijali piłkę od ścian swoich ciasnych cel, żeby utrzymać dobrą kondycję i trochę się rozerwać. Z czasem stworzyli rakietki i to od nich gra otrzymała nazwę „rackets” – czyli rakiety.

Gra stawała się coraz popularniejsza, szczególnie w szkołach i tu właśnie narodził się prawdziwy squash. Pierwsze cztery boiska powstały w szkole w Harrow w Anglii. Miało to miejsce w 1864 roku i to ta data uznawana jest za datę narodzin squasha. Nazwa to dźwięk, jaki wydaje piłka odbijająca się od ścian kortu.
Gra powędrowała wtedy w dwóch różnych kierunkach. W Anglii grano miękką piłką, natomiast w północnej Ameryce odbijano twardą piłkę na odrobinę węższym korcie. W Ameryce pierwsze boisko zbudowano w 1884 roku w szkole St. Pauls w New Hampshire. Już 13 lat później w 1907 roku założono pierwszą organizację. Miało to prowadzić do ujednolicenia zasad squasha. W Kanadzie organizacja squasha powstała w 1911 roku, a w Anglii w 1928. Pierwsze mistrzostwa świata rozegrano jednak wcześniej, właśnie w Anglii, w 1920 roku.

Największy boom squasha to lata 60. Irlandczyk Johan Barington oraz Australijczyk Geoff Hunt swoją wspaniałą grą spopularyzowali ten ekscytujący sport i pokazali go całemu światu. Międzynarodowa organizacja squasha powstała w 1966 roku. Od tego momentu squash ujednolicił zasady, wymiary boisk, sędziowanie. Od tej chili można było również rozpocząć oficjalne mistrzostwa świata. W tej chwili międzynarodowa federacja squasha składa się ze 120 organizacji państwowych. Są duże szanse, że już niedługo zobaczymy squasha jako dyscyplinę olimpijską.

Obok wymienionych wcześniej legendarnych zawodników, pojawiło się coraz więcej bohaterów tego sportu. Państwem, które przyczyniło się do rozwoju nowoczesnego squasha to Pakistan. Jahangir Khan wygrywał British Open dziesięciokrotnie w latach 1982-1992. Jego następcy to Janshir Khan i Hashim Khan, którzy podtrzymują dominację Pakistanu w tym sporcie.

Squash polega na odbijaniu piłki o ścianę w wyznaczonym polu ograniczonym liniami. Linia nie liczy się do pola i traktowana jest jako aut (inaczej niż w tenisie). Gra rozpoczyna się serwisem, a pierwszego serwującego losuje się przez obrót rakiety. Następnie, serwujący serwuje aż do momentu, kiedy przegra wymianę. Wtedy serwis przejmuje jego przeciwnik. Taka procedura trwa cały mecz. Na początku drugiego i każdego następnego seta, jako pierwszy serwuje zwycięzca poprzedniego seta. Serwis jest prawidłowy, kiedy między innymi:
– w momencie uderzenia piłki serwujący dotyka częścią jednej stopy podłogi wewnątrz pola serwisowego, nie dotykając żadną jej częścią linii tego pola (część tej stopy może wystawać za tę linię, jeżeli jej nie dotyka),
– serwujący uderza piłkę bezpośrednio na ścianę przednią pomiędzy linię serwisu (środkowa linia na ścianie przedniej) i linię autu (linia górna), z wyjątkiem sytuacji, w której odbierający uderza piłkę z woleja, pierwsze odbicie piłki na podłodze musi mieć miejsce w ćwiartce kortu przeciwległej polu serwującego. Piłka nie może dotknąć ani linii krótkiej, ani linii połowy kortu.

Po prawidłowym serwisie, zawodnicy na zmianę uderzają piłkę do chwili, w której jednemu z nich nie udało się wykonać poprawnego uderzenia, co oznacza:
– przed drugim odbiciem piłki od podłogi (zawodnik może uderzyć piłkę z woleja lub po jednym jej odbiciu od podłogi), nad blachą (uderzenie w blachę lub linię nad nią jest błędem); bezpośrednio lub po odbiciu od ścian(y) bocznych i/lub ściany tylnej, bez wcześniejszego dotykania podłogi lub jakiejkolwiek części ciała czy stroju uderzającego, a także jakiejkolwiek części ciała, stroju czy rakiety przeciwnika,
– poniżej linii autu – jeżeli piłka dotknie górnej linii kortu, jest piłką nieprawidłową.
Według obowiązujących zasad gra w każdym secie toczy się do 11 punktów. Punkty zdobywa się w każdej wymianie. Przy stanie 10:10 aby wygrać set, jeden z zawodników musi zdobyć dwupunktową przewagę (np. 15:13). Wcześniejszy, brytyjski system punktowania zakładał, że punkty są zdobywane tylko przez serwującego. Gdy odbierający wygrywał wymianę, zdobywał jedynie prawo do serwisu. Gra w tym systemie toczyła się aż do zdobycia przez jednego z zawodników 9 punktów.

Oficjalne wymiary kortu określa Międzynarodowa Federacja Squasha
Wymiary kortu pozostają niezmienne od 1920 roku i wynoszą:
długość: 9750 mm,
szerokość: 6400 mm.
Kort zamknięty musi być ścianami ze wszystkich czterech stron. Wszystkie ściany w squashu biorą udział w grze w powierzchni zamkniętej odpowiednimi liniami (patrz zasady). Podłogę najczęściej stanowi parkiet, a ścianę tylną w większości przypadków ściana szklana.